images
images

हाम्रो सानो बानीले पृथ्वीमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ

मानव चेतनशील प्राणी हो। मानिसको हरेक कार्यले वातावरणमा असर गर्छ। आजकल, हामीले वातावरण, जलवायु परिवर्तन र जलवायु संकटको बारेमा धेरै सुनिरहेका छौं। तर के हामी यसको बारेमा साँच्चै ख्याल राख्छौं, वा के हामीले कहिल्यै यो सोच्दछौं कि हाम्रा गतिविधिहरूले वातावरणमा प्रभाव पार्छ ?

 
विकसित मुलुकका जनता अहिले वातावरण र जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत भएका छन् । तर गरिबी र असमानतामा डुबेका विकासशील मुलुकले वातावरणको बारेमा सोच्न सकेका छैनन् । नेपालमा प्रायः मानिसहरु दिनहुँको आवश्यकता पूरा गर्न व्यस्त हुने भएकाले वातावरणमा कम ध्यान दिएको पाइन्छ । नेपाल जैविक विविधता र पर्यावरणीय दृष्टिकोणले धनी छ । के नेपाली नागरिक वातावरण संरक्षणमा सचेत छन् ?  के व्यक्तिले आफ्नो गतिविधिको हिसाब लिन्छ ? हाम्रो सानो बानीले वातावरणमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ। अब हाम्रो गतिविधि बारे सोच्ने बेला आएको छ। यदि हामीले  अहिले नै यस तर्फ ध्यान दिएनौं  भने पछि हामीले ठूलो परिणाम भोग्नुपर्नेछ। हामी  एकैचोटि हाम्रा विनाशकारी व्यवहारहरू नियन्त्रण गर्न सक्दैनौं। संसारलाई थप दिगो वतावरण मैत्री बनाउन एउटा सानो कदमबाट सुरु गर्न सकिन्छ । वातावरणलाई मद्दत  गर्न हामीले गर्न सक्ने सबै चीजहरूद्वारा अभिभूत हुनबाट जोगिन, यसलाई एक पटकमा एक कदम चालौं। दिगो वातावरण मैत्री संसार बनाउन मद्दत  गर्ने हरेक महिना संकल्प गरौं। कुनै कुरालाई बानीमा परिणत गर्न केही समय लाग्छ, त्यसैले तपाईंले यी सबैलाई एकैचोटि समावेश गर्नुपर्छ भन्ने नसोच्नुहोस्। यो सानो परिवर्तनले हो जसले ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ। हाम्रो जीवनशैलीमा सानो परिवर्तन गर्दा पनि यी समस्याहरू समाधान गर्न र हाम्रो कार्बन फुटप्रिन्ट कम गर्न मद्दत   पुगन सक्छ। एक पटक सोचौं कि हामी हाम्रो कार्य परिवर्तन संग हाम्रो वातावरण कसरी बचाउन सक्छौं।
 

बानीहरू
१) किनमेल गर्नु अघि दुई पटक सोच्नुहोस्
प्रत्येक खरिदमा वातावरणीय फुटप्रिन्ट हुन्छ, उत्पादनका लागि प्रयोग हुने सामग्रीदेखि लिएर यसले उत्पादनको क्रममा उत्सर्जन गर्ने प्रदूषण र प्याकेजिङ्ग जुन अन्ततः ल्यान्डफिलहरूमा समाप्त हुन्छ। सधैं आफैलाई दुई पटक सोध्नुहोस् कि तपाईले  खरिद गर्नु अघि वास्तवमा केहि चाहिन्छ। यदि हामीले अनावश्यक चीजहरू खरिद गर्न कम गर्यौं भने, बस्तुको पुन स् प्रयोग गर्नुहोस् जसले प्रदूषणलाई कम गर्न सक्छ, ऊर्जा बचत गर्दछ र नयाँ कच्चा पदार्थको फसलको आवश्यकतालाई कम गर्दछ। त्यसैले , तपाई आफुलाई चाहिने उत्पादन मात्र किन्नु  होस् र उत्पादनलाई पुनस् प्रयोग गर्न  प्रयास गर्नुहोस् ।

 

बानी २)  खाना खेर नफालौं 
बाँकी रहेको खानेकुरालाई फोहोर फाल्ने नगर्नुहोस्। तिनीहरूलाई अर्को दिन खाजाको लागि बचत गर्ने वा भविष्यमा प्रयोगको लागि फ्रिज गर्ने विचार गर्नुहोस्। खानालाई तपाईंको बगैंचाको लागि कम्पोस्ट बनाउन प्रयोग गर्नुहोस्।

 

बानी ३) प्लास्टिकको प्रयोग न्युन गरौँ 
प्लास्टिक हत्तपत्त  नगलिने  हुदाँ  आजभोलि, यो एक ठूलो प्रदूषण कारक मानिन्छ। त्यसैले, किनमेल गर्न जाँदा झोला सँगै लैजानुहोस्, पर्यावरणमैत्री पुनस् प्रयोग झोलाहरू प्रयोग गर्नुहोस्, र सामान्यतया  प्लास्टिकबाट बनेका वा प्याकेज गरिएका उत्पादनहरूलाई सकेसम्म बेवास्ता गर्नुहोस्।

 

बानी ४) अनावश्यक पानीको प्रयोग नगरौं 
नेपालमा सहरी जनतामा पानीको ठूलो अभाव छ । त्यसैले भविष्यको बारेमा सोचेर पानीको सदुपयोग गरौं । हात धुनका लागि सिफारिस गरिएको समय २० सेकेन्डसम्मको भए तापनि पानी बाहिर हात मिचिरहंदा   नल बन्द गर्नु राम्रो हुन्छ । तपाईं छोटो नुहाउने र कम-पानी र कम-फ्लो उपकरण विकल्पहरू छनौट गरेर पानी बचत गर्न सक्नुहुन्छ।

 

बानी ५) बाहिर निस्किदा बत्ती  निभानुहोस् 
आवश्यक  परेको बेला मात्र बत्ती बाल्ने गरौँ  , यस्ले  वातावरण र तपाईंको पैसा वचत गर्न सक्छ। आफ्नो लाइटबल्बलाई परम्परागत बल्बहरूबाट CFLs मा बदल्नुहोस् तपाईंको कार्यालय वा घरपरिवारलाई थप ऊर्जा-कुशल बनाउन मद्दत  गर्नेछ । यसले गर्दा मासिक बिलमा  पैसा बचत हुन्छ । तपाईंको घर वा कार्यालयका उपकरणहरू वा इलेक्ट्रोनिक  प्रयोगमा नहुँदा ऊर्जा चुहावटबाट सावधान रहनुहोस् । तिनीहरू  प्लग इन गर्दा धेरै टन ऊर्जा बर्बाद हुन्छ ।  बिजुलीका उपकरणहरू प्रयोग नगर्दा स्विचबाट सबै पावर केबलहरू अनप्लग गर्नुहोस् ।
हामीले हाम्रो व्यवहारको बारेमा दुई पटक सोच्नु पर्छ। हाम्रो बानीमा सानो परिवर्तन  गर्नाले वातावरणमा पर्ने ठूलो प्रभावलाई कम गर्न सकिन्छ। बानीमा सानो परिवर्तन गरेर दिगो वातावरण मैत्री संसार बनाऔं।
(लेखक आईसीए नेपालमा कार्यरत हुनुहुन्छ)